Slaven staan bekend om hun beruchte drinkgewoonten en hun sterke alcoholische dranken, zoals vodka en sliwovitz bij de noordelijke Slaven, en rakija op de Balkan.
Er is echter meer aan deze relatie met alcohol—een verbinding die diep in de prehistorie reikt. Zoals we zullen verkennen, kunnen veel termen die verband houden met alcoholische dranken het best worden verklaard door Slavische talen.
Kvasir en Kvasac: Fermentatie in de Mythologie Kvasir is een figuur in de Noorse mythologie, bekend als de wijste van alle wezens. Volgens de mythe werd Kvasir gecreëerd door de goden Aesir en Vanir om hun wapenstilstand na een oorlog te bezegelen. Ze spuugden elk in een kom, en uit dit mengsel werd Kvasir geboren. Hij reisde ver en wijd, en deelde zijn wijsheid en kennis met iedereen die ernaar zocht.
Kvasirs verhaal neemt een donkere wending wanneer hij twee dwergen, Fjalar en Galar, tegenkomt. Ze doden hem en laten zijn bloed weglopen, dat ze mengen met honing om een magische mede te creëren die wijsheid en poëtische inspiratie schenkt aan degenen die het drinken. Deze mede is zeer gewild en wordt later centraal in andere Noorse mythen, met name de avonturen van Odin.
Met andere woorden, Kvasir werd gecreëerd toen de goden in een kom spuugden, waarmee een fermentatieproces begon. Vergelijkbare praktijken kunnen nog steeds worden waargenomen in sommige primitieve samenlevingen over de hele wereld, waar gemeenschappelijk spugen de fermentatie van traditionele dranken initieert.
Sommige geleerden geloven dat de naam Kvasir het beste kan worden verklaard door het Slavische woord “kvasac” – gist. Kvass is een populaire Slavische gefermenteerde graan-gebaseerde laag-alcoholische drank. Het Latijnse woord voor kaas – caseus, en het Engelse cheese worden beide verondersteld verbonden te zijn met het woord kvasac.
Niet alleen is het Slavische woord het dichtst bij de naam Kvasir, het is ook het enige dat een duidelijke etymologie heeft. Kvasiti betekent besprenkelen of nat maken, wat het fermentatieproces weerspiegelt dat door speeksel wordt geïnitieerd.
Mede: De Eerste Alcoholische Drank
Mede wordt vaak beschouwd als de eerste alcoholische drank van de mensheid, die zowel wijn als bier met enkele millennia voorafgaat.
De eenvoud van mede, waarvoor alleen honing, water en natuurlijke fermentatie nodig zijn, maakte het toegankelijk voor vroege mensen lang voordat de landbouw ontstond. Archeologisch bewijs suggereert dat mede al rond 7.000 v.Chr. in China werd geproduceerd, met soortgelijke praktijken die opkwamen in het oude Europa, Afrika en daarbuiten.
De aantrekkingskracht van mede ligt niet alleen in zijn oude wortels, maar ook in de eenvoud van de productie. In tegenstelling tot bier, dat gecultiveerde granen vereist, of wijn, die afhankelijk is van wijngaarden, kon mede worden gemaakt waar honing beschikbaar was. Vroege mensen ontdekten waarschijnlijk bij toeval mede, toen ze merkten dat natuurlijk voorkomende honing gemengd met water en wilde gist een aangenaam bedwelmende drank produceerde. Deze ontdekking maakte mede tot de oerdrank, die lang voor de ontwikkeling van complexere agrarische samenlevingen werd genoten.
In het Engels hebben de woorden “honey” en “mead” geen fonetische gelijkenis, waardoor de verbinding tussen de twee wordt gemaskeerd. Hetzelfde geldt voor de nederlandse Honing en mede. In de Slavische talen is de relatie echter veel duidelijker. Het Slavische woord voor honing is “med”, en mede wordt aangeduid als “medovik”, “medovacha” of andere vergelijkbare termen, afhankelijk van de taal.
Ten slotte zijn sommige elementen van de oude godinnencultus verbonden met bijen. De meeste onderzoekers schrijven dit toe aan de honingproductie, maar de echte reden was waarschijnlijk hun productie van mede.
Bier en Pivo: Eenvoudige Etymologie, Diepe Verbindingen
Het woord bier heeft een eenvoudige etymologie en betekent simpelweg “een drank”. Dit wordt weerspiegeld in het Slavische woord “pivo”, afgeleid van “piti”, wat “drinken” betekent.
Interessant genoeg was het Sumerische woord voor bier “kash”. Deze term is synoniem met het Slavische “kasha”, dat verwijst naar pap, brij of havermout. Met andere woorden, het is de Slavische etymologie die perfect aansluit bij wat deze vroege vorm van Sumerisch bier was.
Er is geen ander modern woord dat het beter zou kunnen verklaren. Het is algemeen bekend dat oud bier een zeer dikke consistentie had, meer lijkend op pap dan op een vloeistof!
Wijn: De Oosterse Drank?
Wijn is een ander fascinerend geval. Slavische talen behoren tot de weinige die de oorspronkelijke Latijnse uitspraak van het woord vinum hebben behouden, en dat is op zichzelf al een interessant feit.
Hoewel de precieze etymologie van het woord onzeker blijft, zou dit woord gerelateerd kunnen zijn aan de naam Venus, wat mogelijk het Oosten aanduidt, waar wijn naar verluidt zijn oorsprong heeft. Georgië wordt bijvoorbeeld vaak genoemd als de geboorteplaats van wijn.
Bovendien stonden de voorouders van de Slaven bekend als Veneti, wat zou kunnen wijzen op een oude relatie met wijnmaken of op zijn minst wijnhandel.
Zelas en Зелье: De Thracische Groene Wijn
Het Thracische woord voor wijn, zelas, presenteert een andere intrigerende taalkundige link. De etymologie ervan is onbekend, hoewel het een opvallende gelijkenis vertoont met het Slavische woord зелье (zelje), wat een magische drank gemaakt van kruiden betekent (“zeleno” betekent “groen”).
De Russische folklore is rijk aan verwijzingen naar deze “groene wijn”, een alcoholische drank gemaakt van gist met toegevoegde kruiden, vooral bekend bij huwelijksvieringen en traditionele liederen. Deze “groene wijn” zou heel goed hetzelfde type wijn kunnen zijn waar de Thraciërs naar verwezen, wat wijst op een culturele en taalkundige continuïteit
Opium en Opijati Se: Bedwelmende Conclusies
Ten slotte kan zelfs het woord “opium” een Slavische wortel hebben. De Slavische term “opijati se” betekent dronken worden, en hoewel de exacte etymologie van opium ter discussie staat, biedt deze verbinding een plausibele verklaring. De wortel van het Slavische woord is bekend – het komt van het eerder genoemde werkwoord “piti” – drinken.
Geleerden koppelen het woord opium meestal aan het Latijnse “succus” (sap), waarvan het enige moderne verwante woord opnieuw het Slavische woord “sok” is. Echter, “opijati se” lijkt een meer passende oorsprong, waarbij de bedwelmende effecten die met de stof worden geassocieerd, worden benadrukt.
Slotgedachten
Zoals we hebben gezien, zijn de etymologische wortels van veel namen van alcoholische dranken diep verweven met Slavische talen en cultuur. Van mythologische verbindingen en fermentatiepraktijken tot eenvoudige betekenissen en oude culturele banden, deze taalkundige verbanden weerspiegelen het uitgebreide gebied dat ooit door de vroege Slaven werd bezet.
Dionysus, de oude god van dronkenschap en extase, wordt vaak beschouwd als het vroegste symbool van deze thema’s. Zijn oorsprong gaat terug tot de Balkan, hoewel oude auteurs beweerden dat hij zo ver als India en terug reisde.
Volgens sommige oude auteurs vond deze reis naar India ongeveer 6.451 jaar voor Alexander de Grote (356-323 v.Chr.) plaats, waardoor het bestaan van Dionysus precies in die tijd valt waarin de eerste mede werd geconsumeerd in China rond 7.000 v.Chr. Hoe ongelooflijk is dat?
bron vertaald
Reactie plaatsen
Reacties